Marshmallow Testi diğer adıyla Zevki Erteleme Testi, psikoloji tarihinin en meşhur deneylerinden biridir.

Deney, Walter Mischel tarafından 1970 yılında Stanford Üniversitesi içindeki bir anaokulunda gerçekleşiyor. Deneye 4-6 yaş arasındaki anaokulu çağındaki çocuklar katılıyor.

Deneyin amacı çocukların kendini kontrol edebilme ve duygularını yönetme becerilerini ölçmek. Mischel, deneyin amacını şu şekilde açıklıyor. “Beynimi kemiren bir soruyla koyuldum yola. 3 kız çocuğumun nasıl geliştiğini anlamak istedim. Bu çığlıklar atan, rahat durmayan çocuklar nasıl irade sahibi, konsantre olabilen, ders çalışan, uslu birer erişkine dönüşüyordu? Bu inanılmaz değişimi anlamak istedim. Ne zaman kendilerini kontrol etmeye başladılar ve bunu nasıl yapıyorlar? Bilimde bu konuda büyük boşluk olduğunu fark ettim’’

Deney Süreci

Deneyde Mischel ve ekibi her çocuğu özel bir odaya alıyor. Çocuk bir sandalyeye oturuyor ve önündeki masaya bir şeker konuluyor. Daha sonra çocuğa bir anlaşma sunuluyor. ‘‘Ben odadan ayrılıyorum. İki seçeneğin var: Bunu ister şimdi ye, ister benim dönmemi bekle ve bir tane daha kazan!’’ deniliyor ve çocuk yalnız bırakılıyor.

Zevki erteleyebilen çocuklar, deneyi yapan kişinin gelmesini bekliyorlar ve daha fazla şeker için önlerindeki şekeri yemiyorlar. Sabırsız çocuklar ise deneyi yapan kişinin gelmesini beklemeden şekeri yiyorlar.

Mischel daha sonra çocukların testteki davranışlarıyla yıllar sonraki hayatlarının seyri arasındaki ilişkiye bakıyor. Bulduğu sonuçlara göre, daha büyük bir ödül almak için bekleyebilen çocukların ortak özellikleri aşağıdaki gibi.

• Daha iyi konsantrasyon becerisi.
• Kendi kendine yetebilme.
• Yüksek özgüven.
• Kendi kararlarını kendi verebilme .
• Stresle başarılı şekilde başa çıkabilme.
• Daha yüksek akademik başarı.
• Daha düşük obezite riski
• Daha az madde kullanımı.

Peki çocukların zevki erteleme becerileri nasıl birbirinden bu kadar farklı olabiliyor? Bu fark doğuştan mı geliyor yoksa sonradan mı öğreniliyor? Aslında hem doğuştan gelen kişilik özelliklerinin hem de çocuğun yaşadığı çevrenin bu farkta çok büyük etkisi var.

Ebeveyn tutumu, anne babanın çocuğun ihtiyaç ve isteklerini hemen karşılıyor olması ya da ertelemesi, çocuklarına sabretmeyi öğretmemeleri bu becerinin yapı taşları olarak kabul edilebilir.

Marshmallow almayı reddetmek; uygun olmayan davranışlar, şiddet, kendini kontrol edememe gibi daha ciddi tepkilerden uzak durma durumu için bir metafor olarak kullanılıyor ve ‘’Engelleyici kontrol’’ olarak da adlandırılıyor. Doğal tepkilerimiz olumsuz bir sonuç doğuracaksa ya da mevcut problemi arttıracaksa bunları engelleyebilmek anlamına geliyor.

Uzman Klinik Psikolog Özge Sezen