Çocuğunuz, hoşlanmadığınız bir tavır sergilediğinde, nasıl tepki veriyorsunuz? Ya da doğru davranışlarını ne kadar destekliyorsunuz? Bu iki sorunun cevabı sizin ebeveynlik stilinizi belirler. Kimi aileler disiplini abartıp, sevgi ve desteği önemsemezken; kimi aileler ise sevgi ve desteği fazlaca gösterip disiplini elden bırakıyor. Doğru olan çocuğun mizacına göre esnek ebeveyn olabilmektir.

Mola nedir?

Eskiden çocukları disiplin altına almak denince akla gelen ilk yöntem fiziksel şiddet olurdu. Bir çoğumuz anne-babalarımızdan tokat yemişizdir. Son yıllarda artık biliyoruz ki fiziksel şiddet geri dönülmez psikolojik yaralara sebebiyet verebiliyor. Bu sebeple artık çocuklarımıza disiplin vermek için mola yöntemini seçiyoruz. Mola tekniği davranışçı psikolog B.F Skinner tarafından öne sürülen bir tekniktir. Amaç çocuğun yaptığı hoş olmayan davranışı bir daha tekrarlanmasını engellemek. Bunun için de çocuk olumsuz bir davranış sergilediğinde bulunduğu ortamdan uzaklaştırılıp kendisi için pek de hoş olmayan bir ortamda kalmaya zorlanıyor. Zorunluluk burada anahtar kelime, zira eğer mola çocuğun zaten arzu ettiği bir ortamda geçiyorsa o vakit öğretici olmaktan çıkıyor.

Mola tekniğini uygularken çocuğunuzun uyarıcıların olmadığı bir yerde, örneğin duvara dönük şekilde ve yaşına uygun bir süre (örneğin 6 yaşındaki bir çocuk için 6 dakika) oturtmak etkili ve yeterli olacaktır. Ancak, ödev yapmayla ilgili güçlüklerde pek tavsiye edilen bir yöntem değildir. Bunun sebebi bu yöntem çocuğunuzu ödev yapmaktan alıkoyduğu için bu çocuğunuza moladan çok ödül niteliğinde olabilir. Ne demiştik anahtar kelime!

Mola yöntemi ceza mı, yoksa öğrenme mi?

Mola verirken amaç oldukça önemli. Mola bir ceza taktiği olarak kullanıldığında çocuk için sonuçları olumsuzdur. Ancak bir öğretme, yol gösterme, problem çözme tekniği olarak kullanılıyorsa faydalıdır. Aynı şekilde eğer ebeveyn olarak biz kendi stresimizi azaltmak için mola veriyorsak bu durumda yanlış bir şey yapıyoruz demektir. Çünkü amacı dışında sıklıkla kullanılan mola tekniği bir süre sonra çocuklarda kalıcı hasara neden olup onları hem daha fazla öfkeli yapıyor hem de onlara yalnız olduklarını ve sevilmediklerini hissettiriyor. Özellikle çok erken yaşlarda, çocuğun anlama kabilyetinin tam olgunlaşmadığı zamanlarda verilen molalar, faydadan çok zarara, ebeveyn-çocuk ilişkisinde tamiri imkansız hasara yol açabiliyor. Unutmayın, çocukların cezaya değil, güvenli sınırlara ihtiyacı var!

Verdiğiniz ödüllerin miktarı, ceza miktarının en az 4 katı olsun. Bu oran, daha doğrusu oranın yarattığı iyimser bakış, çocuğunuzda korku, güvensizlik, haksızlığa uğramışlık, öfke ve saldırganlık gibi duygu ve davranışların oluşmasını önler.

 

Alıntılanan  kitaplar: Prof. Dr. Selçuk R. Şirin “Yetişin Çocuklar “s.43-44 ve  Prof. Dr. Yankı Yazgan “Hiperaktif Çocuk ve Ergen Okulda” s. 68